پایگاه خبری تحلیلی صبح تهران | sobheterhan.com

  برترین ها: امروز 7 اردیبهشت برابر با 27 آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

53 سال پيش از ميلاد - ايران و روم براي قاطعترين جنگ دنياي باستان آماده مي شوند

اواخر اپريل سال 53 پيش از ميلاد، ايران و روم در آستانه جنگ كارهه (حّران) قرار داشتند كه «دوپوي» در صفحه 129 تاليف خود ــ تاريخ جنگ ــ از آن به عنوان قاطعترين نبرد نظامي بشر در قرون قديم نام برده است. در اين جنگ، كراسوس كنسول اول روم كشته شد و از ارتش آن كشور كمتر از پنج هزار تن موفق به فرار شدند. جنگ اواخر بهار روي داد.
   
كراسوس پس از سركوب خونين قيام اسپارتاكوس تصميم گرفت با ايران وارد جنگ شود تا بر شهرت و ثروت خود بيافزايد. سناي روم از جنگ با ايران اكراه داشت، زيرا كه به سبب طول كشيدن دوران صلح از توان رزمي ايران به درستي آگاه نبود، ولي كراسوس اصرار بر اين جنگ داشت.

   
 به نوشته پلوتارك براي حمله به ايران، كراسوس هفت لژيون رومي و چهار هزار پياده كمكي آماده ساخت. به منظور احتياط ده هزار سوار غير رومي از جمله هزار سوار گاليائي (فرانسوي) را هم بر اين نيرو اضافه كرد و با تجهيرات فراوان از طريق سوريه به سوي تيسفون به حركت درآمد.
   
سپهبد سورنا سرفرمانده ارتش ايران با سپاهيان خود كه به اسلحه تازه مجهز بودند و از تاكتيك نوين استفاده مي كردند از تيسفون عازم جلوگيري از او شد.
   
دو ارتش در دشت حران كه روميان كارهه (كارئه) مي خواندند به هم رسيدند. حّران به فاصله نه چندان دور از فرات شمالي در دشتي خشك و پر باد و غبار بر سر راه كاروانها، به ويژه راهي كه به شهر باستاني «اور» ختم مي شد واقع شده و آثار باستاني آن هنوز باقي است. قدمت اين شهر به دو هزار سال پيش از ميلاد مي رسد. نام آن از زبان سومري گرفته شده و به معناي «چهار راه مسافران» است. آب اين شهر از چاهها تامين مي شد.


پس از رسيدن دو ارتش به يكديگر، كراسوس دستور داد كه سربازانش آرايش جنگي به خود بگيرند و تشكيل «تستودو Testudo» دهند. تستودو ها دژهاي انساني مربع شكل بودند كه هر ضلع آن را 12 سرباز پياده داراي سپرهاي آهني بزرگ كه در كنار هم مي ايستادند تشكيل مي دادند و سواره نظام در داخل اين دژها آماده حمله در فرصت مناسب مي شد و مجموعه اين تستودو ها كه در كنار هم قرار مي گرفتند يك دژ عظيم داراي دروازه هاي متعدد را تشكيل مي داد.
   
روميان با اين عمل، منطقه و روش جنگ را، خود انتخاب مي كردند و نيروي دشمن را وادار مي ساختند كه در زمين آنان وارد بازي شود. ولي، اين بار ايرانيان تاكتيك جنگي خود را تغيير داده بودند و از سلاحهاي تازه اي استفاده مي كردند؛ سواره نظام زره پوش و نيز زوبين انداز داشتند و كمان بزرگ و تازه ساخته بودند و با شتر به سربازان در حال جنگ، مهمات و آب مي رسانيدند. هر واحد پس از چند ساعت جنگ بايد به پشت جبهه براي استراحت منتقل مي شد و كار سواران سبك اسلحه، قطع راههاي تداركاتي دشمن و عملا در محاصره گرفتن آن و جنگ و گريز بود.
  
 پلوتارك در باره «سورنا» سر فرمانده نيروهاي ايران در اين جنگ نوشته است كه او از يك خانواده اصيل پارسي بود و در امور نظامي نبوغ داشت و شخص دوم ايران پس از شاه بشمار مي رفت. به استناد اين نوشته و نوشته هاي ديگر «سورنا» از كيانيان سيستان بود و در نزديكي شهر زرنگ (درنگيانا) و نه چندان دور از ساتراپي (استان) آريا به دنيا آمده بود و درحقيقت از همشهريان رستم زال، پهلوان افسانه اي ايران بود و يعقوب ليث نيز بعدا از همين منطقه برخاست. به نوشته مورخان بعدي، خانواده سورنا بدون توجه به اين كه چه دودماني پادشاهي مي كند هميشه در خدمت ايران بود. آرش پدر سورنا نيز از ژنرالهاي بنام ايران بود. در سيستان (مشترك ميان ايران و افغانستان امروز ) سورنا «رستم سورنا» خطاب مي شد.
   
 در سال 53 پيش از ميلاد، پس از رسيدن دو نيرو به يكديگر در دشت حران، سورنا كوشيد كه كراسوس و ژنرالهايش متوجه آرايش و نقشه جنگي او ، مخصوصا سواره نظام زره پوش نشوند و جنگ پس از بالا آمدن خورشيد و گرم شدن هوا آغاز شود زيرا كه سورنا مي دانست دسترسي سربازان كراسوس به آب دشوار است.
  
 پس از آغاز جنگ، سربازان رومي متوجه كمانهاي تازه و پر قدرت ايرانيان شدند، زيرا كه سربازان ايراني با اين كمانها موفق شدند پاي بسياري از پيادگان سپردار رومي كه اضلاع تستودو ها را تشكيل داده بودند به زمين و نيز به يكديگر بدوزند و اندكي بعد همه نيروي رومي در محاصره قرار گرفت.
  
 كراسوس صبر كرد تا تشنگي و خستگي بر سربازان ايران غلبه كند و با تمام شدن تيرهايشان حلقه محاصره ضعيف شود و او بتواند نيروهايش را به منطقه مرتفعي منتقل كند كه مشاهده كرد با شتر آب و مهمات (تير) به سربازان ايراني مي رسد و اين واحدها بدون تضعيف حلقه محاصره جا به جا مي شوند كه پسرش پوبليوس را با چند هزار رومي و همه سواران گاليايي مامور شكستن خط محاصره كرد كه در اين تلاش پوبليوس و بيشتر افراد او كشته شدند و بقيه نيز به اسارت در آمدند.

  
 نيروهاي ايراني براي تضعيف روحيه روميان سر«پوبليوس» را بر نيزه كردند و به آنان نشان دادند. كراسوس كه چنين ديد تصميم به عقب نشيني به شهر حران كه داراي حصار بود گرفت، ولي موفق نشد؛ جانش را از دست داد و از آن سپاه انبوه، كمتر از پنج هزار تن موفق به رساندن خود به آن سوي فرات شدند.
   
در مورد شمار تلفات، ارقام متفاوت است. پلوتارك بيش از 20 هزار تن كشته، ده هزار اسير و هزاران زخمي كه بيشترشان بعدا جان باختند ذكر كرده است. اسيران رومي به سغديا = سغديانا (فرارود و عمدتا تاجيكستان امروز) جهت كار زراعت منتقل شدند و مورخان چيني در باره اقامت آنان در سغديا مطالب متعدد نوشته اند. سر كراسوس همراه با ژنرالهاي اسير رومي به تيسفون براي مشاهده اورودس ( اورود ــ هيرودس ) شاه وقت فرستاده شدند. مورخان نوشته اند كه اورود (ارد) با مشاهده سر كراسوس گفت كه مقداري سكه طلا بياورند و سر كراسوس را در كنار سكه ها قرار دهند و سپس خطاب به سر كراسوس گفت: حالا تا مي تواني طلا بخور كه حرص آن را مي زدي.
  

 بيشتر نيروهايي كه سورنا در جنگ با كراسوس بكار برد از شرق ايران (خراسان ، سيستان و كرمان) بودند.
  
 اين جنگ باعث تحقير روميان در جهان آن روز شد.
   

1521 - روزي كه ماژلان در فيليپين كشته شد

فرديناند ماژلان Ferdinand Magellan، دريانورد اروپايي كه نام پاسيفيك (پاسيفيكو ــ آرام) را بر بزرگترين بدنه آبي جهان گذارد 27 اپريل 1521 در جزاير فيليپين و در جريان نبردِ ايستادگي مردان يک قبيله بومي به دست يکي از مردان اين قبيله كشته شد. او و همراهانش نخستين اروپاييان بودند كه راه عبور از اقيانوس اطلس به اقيانوس آرام را به دست آوردند كه بر تنگه مربوط (منتهي اليه قاره آمريكا) نام ماژلان گذارده شده است. او و همراهانش همچنين نخستين اروپاييان بشمار مي روند كه عرض اقيانوس آرام را طي كردند و باقيمانده همراهان ماژلان موفق شدند که در همين سفر، گردش خود با کشتي به دور كره زمين را تکميل کنند.


 ماژلان يك پرتغالي بود، ولي چون پادشاه پرتغال حاضر به قبول پيشنهاد او براي دور زدن كره زمين نشده بود به اسپانيا رفت و پادشاه اين كشوررا به قبول آن راضي كرد و در سال 1519 با پنج كشتي و 230 مرد عازم انجام طرح خود شد و در سال 1522 تنها يكي از اين كشتي ها با 18 نفر به اسپانيا بازگشت.
   
کشته شدن ماژلان مانع از استعمار اسپانيا بر فيليپين و كاتوليك كردن مردم آن نشد. فيليپ دوم پادشاه اسپانيا نام خودرا هم بر اين كشور 300 هزار کيلومتري و اينک 93 ميليوني گذارد که باقي مانده است. اسپانيايي ها در همين روز (27 اپريل) در سال 1565 كلني خودرا در منطقه «سبو Cebu» (گوشه ديگري از فيليپين) گسترش دادند و 23 دهه بعد اين كشوررا به آمريكا باختند و فيليپين از 1946 استقلال به دست آورده است.

1526 - بابر از امير زادگان تيموري در جنگ بر پادشاه هند فائق آمد، دهلي را تصرف و دودمان تيموريان هند (معروف به مغولان) را بنياد گذارد.


1913 - احمد شاه قاجار در تهران ازدواج کرد.

1919 - نظاميان روس در تبريز

27 اپريل 1909 (هفتم اردیبهشت 1288 هجری خورشيدي) چند واحد ارتش روسيه به بهانه محافظت از جان و مال خارجيان مقيم تبريز! وارد اين شهر شدند و مداخله مستقیم در امور آذربايجان از این زمان آغاز شد و تا پیروزی انقلاب اکتبر 1917 ادامه یافت.
   
 روسيه و انگلستان طبق موافقتنامه آگوست 1907 معروف به سازش سن پترزبورگ، ايران را ميان خود به دو منطقه نفوذ تقسيم كرده بودند و بنابراين، به زعم آن دو دولت فرستادن نيرو به ايران كاري خلاف قاعده نبود!.


 سازش سن پترزبورگ با میانجیگری فرانسه حاصل شده بود تا آخرین مانع راه تحقق اتحاد نظامی سه دولت در برابر آلمان و یارانش برداشته شود. اتحاد نظامی انگلستان، روسیه و فرانسه زمینه را برای آغاز جنگ جهانی اول معروف به جنگ بزرگ و جنگ اروپاییان آماده ساخت که بر سر استعمار سرزمین های دوردست با هم رقابت داشتند.

1928 - استخدام مستشار مالي از آلمان و سويس براي ايران!

سی ام اپریل 1928 (دهم ارديبهشت 1307) دولت وقت «دکتر والدر» سويسي را براي اداره خزانه داري ايران استخدام كرد. هفته پيش از آن، دكتر «كورت ليندن بلات» آلماني براي رياست بر بانك ملي ايران استخدام شده بود. هر دو، در نیمه دوم ماه می وارد تهران شدند. قبلا براي اداره خزانه داري ايران از آمريكا كه كشوري بیطرف بود و از ورود به صحنه سياست جهان پرهيز داشت كارشناس استخدام مي شد ولی دولت روسیه با استخدام کارشناس امور مالی از آمریکا هم موافقت نداشت زیرا قبلا یک کارشناس آمریکایی چند مالک هوادار روسیه (فئودال) را مجبور به پرداخت مالیات ساخته و چند فئودال دیگر را تهدید به حرّاج اموال کرده بود.
   
 دولت وقت ایران ناچار به استخدام کارشناس امور مالی از خارج بود زیرا که موديان ماليات كه عمدتا متنفذان كشور و بازاریان بودند اين تکليف ملی خود را جدّي نمي گرفتند و به علاوه، حاضر به پرداخت مالیات به مقامات و ماموران ايراني نبودند!. مقام مالیاتی خارجي زير بار متنفذان نمی رفت!. مورگن شوستر آمریکایی در طول اقامت در ایران به مسائل داخلی پی برده و اعلام کرده بود که تا مسئله مالیات ـ از تعیین آن تا دریافت ـ حل نشود گره یی از مشکلات ایران باز نخواهد شد و مسئله دوم هزینه هاست که باید رسیدگی مضاعف (دو بار) داشته باشند تا سوء استفاده از اموال دولت کشف و با مجازات مرتکبین از تکرار آن جلوگیری به عمل آید و عادت سوء استفاده از میان برود.
  
 از گزارش های مطبوعات چنین برمی آید که این «دو مسئله مرتبط» ایران پس از یک قرن هنوز به طور کامل حل نشده اند.

1330 - آغاز نخست‏ وزيري دكتر محمد مصدق در نوبت اول

دكتر مصدق به عنوان نماينده‏اي پرسابقه در مجلس شوراي ملي و در رأس جبهه ملي مطرح بود. او در دوره چهاردهم، درباره ملي شدن نفت، نطق‏هاي متعددي ايراد نمود و با تصويب پيشنهاد او، از دادن امتياز جديد نفت به شوروي، جلوگيري شد. مصدق كه رياست كميسيون نفت را به عهده داشت و وجاهت ملي او هم در اوج مبارزات ملي شدن نفت قابل توجه بود، با نزديكي به آيت‏ اللَّه كاشاني وجهه مذهبي نيز به خود گرفت. بنابراين پيشنهاد قبول نخست وزيري او، استقبال نمايندگان را در برداشت و او بلافاصله مأمور تشكيل كابينه گرديد. در ابتداي صدارت دكتر مصدق، وي بيشتر درگير مساله ملي شدن صنعت نفت و تبعات آن بود تا اينكه به پيروزي دولت ايران بر شركت نفت انگلستان منجر شد.


با آغاز به كار مجلس پانزدهم، مصدق كابينه خود را ترميم كرد و در ضمن از محمدرضا پهلوي درخواست كرد كه پست وزارت جنگ هم با او باشد. ولي چون اين امر با مخالفت شاه مواجه گرديد، مصدق بدون مشورت با كسي، از نخست‏وزيري استعفا داد و شاه نيز پس از تمايل مجلس، فرمان نخست‏وزيري احمد قوام را صادر كرد. در اين ميان، آيت‏ اللَّه سيد ابوالقاسم كاشاني براي حفظ يكپارچگي بين نيروهاي ملي و مذهبي، از مصدق حمايت نمود و تهديد كرد در صورت كنار نرفتن احمد قوام و بازگشت مصدق، حكم جهاد صادر خواهد نمود. اين امر زمينه‏ ساز قيام تاريخي سي‏ ام تيرماه 1331 و بازگشت دكتر مصدق به قدرت گرديد. اما پس از مدتي، بر اثر مسائل گوناگون، شكاف بين دو جبهه بيشتر شد تا اينكه دولت مصدق با توطئه دست‏هاي استعماري بيگانگان و همكاري مهره‏هاي داخلي، در جريان كودتاي 28 مرداد 1332 سقوط كرد و نهضت مردمي به شكست انجاميد.

1938 - خشم رضاشاه از فرهنگستان و تعطيل کردن آن

رضاشاه پهلوي 27 اپریل 1938 (هفتم ارديبهشت سال1317) باخشم تمام فرهنگستان ايران را كه از عمر آن درست 3 سال مي گذشت به دليل تنبلي اعضاء آن، كه هركدام مشاغل ديگر داشتند تعطيل كرد و دو هفته بعد (21 ارديبهشت) فرهنگستان تازه اي به رياست وزير فرهنگ وقت و 24 عضو ثابت ايجاد كرد.
    
از رضاشاه (رئيس وقت كشور) نقل شده است كه گفته بود: اينان می آمدند؛ چاي، شيريني و ميوه مي خوردند، ديدار تازه مي كردند و حقِ حضور مي گرفتند بدون اينكه براي فرهنگ و زبان ما (واژه سازي) كاري انجام دهند!. فردوسی نان خودش را خورد و زبان مارا زنده کرد. اینان پول گرفتند، آقایی کردند اما در راهی که آن مرد هزار سال پیش بازکرد یک گام به جلو برنداشتند. از گور آن مرد شرم نکردند. زبان زیربناي مليّت است. شرم دارد که با واژه های بیگانه سنگ میهن به سینه بزنیم.

   
 وظايف فرهنگستان، عمدتا قراردادن واژه هاي پارسي به جاي كلمات بیگانه در زبان ملي و ساختن واژه هاي تاره با استفاده از ريشه هاي پارسي و پسوند و پيشوند بود كه فرهنگستان دوم تا حد زياد موفق به انجام اين مهم شد. اين فرهنگستان، همچنين از آگاهان و پژوهشگران محلي خواسته بود تا واژه ها و همچنين رسوم باقيمانده از عهد باستان را به آن موسسه گزارش کنند.
   
 دولت تاجيکستان پس از اعلام استقلال، دارد همين هدف را دنبال مي کند که کمک بزرگي به ترميم زبان پارسي و احياء رسوم کهن ايرانيان است و ايرانيان بايد قدردان آن باشند.

1945 - روزي که موسوليني به چنگ پارتيزان هاي كمونيست افتاد

27 اپريل سال 1945 و چند روز پيش از پايان جنگ جهاني دوم، پارتيزان هاي كمونيست ضمن بازرسي چند كاميون نظامي آلمان كه در حال حركت به شمال ايتاليا براي خروج از اين كشور بودند موسوليني رهبر سابق (دوچه) و مِترس (رفيقه) اورا كه در ميان بار كاميونها مخفي شده بودند يافتند و بيرون كشيدند. موسوليني از سال 1943 عملا يك زندگي مخفي در حال فرار داشت.
   
 وي در همين روز در سال 1919 حزب فاشيست ايتاليارا كه مخالف ليبرالها و كمونيستها ــ هردو ــ بود و پايه ملي گرايي داشت تاسيس كرده بود و از طريق آن به قدرت دست يافته بود.


زادروزها

    ۱۷۵۹ - زادروز مری ولستون‌کرافت، نویسنده و فیلسوف انگلیسی
    ۱۷۹۱ - زادروز ساموئل مورس نقاش آمریکایی و مخترع کد مورس


    ۱۸۲۰ - زادروز هربرت اسپنسر فیلسوف مشهور انگلیسی
    ۱۸۲۲ - زادروز یولیسیز سایمن گرانت هجدهمین رئیس جمهور آمریکا، قهرمان جنگ داخلی آمریکا


    ۱۹۶۷ - زادروز ویلم-الکساندر پادشاه هلند
    ۱۹۶۷ - اریک تامسون بازیگر استرالیایی.




درگذشت‌ها

    ۱۶۰۵ - درگذشت لئون یازدهم از پاپ های کلیسای کاتولیک رم
    ۱۸۸۲ - درگذشت رالف والدو امرسون فیلسوف و نویسنده آمریکایی


    ۱۹۳۷ - درگذشت آنتونیو گرامشی فیلسوف کمونیست ایتالیایی
    ۱۹۷۲ - درگذشت قوام نکرومه بانی استقلال کشور غنا، اولین نخست وزیر و رئیس جمهور کشور غنا


    ۲۰۰۷ - درگذشت مستیسلاف روستروپوویچ نوازنده معروف ویلونسل و رهبر ارکستر اهل شوروی

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون