اگر توافق وین را محصول واقعگرایی دیپلماتیک همه طرفهای مذاکرات هستهای
قلمداد کنیم که هریک با دست کشیدن از انتخاب میان گزینه محال «خوب و بد»
به راهحل «توافق رضایت بخش» از درون وضعیت انتخابی میان «بد و بدتر» تن
دادهاند، آنگاه لازم است از این فرصت ایجاد شده برای موقعیت بهینه بهره
برد.
توافق وین را باید در مقایسه با دیگر گزینههای ممکن قضاوت کرد. این توافق
انتخابی میان بد و بدتر بود؛ آنهم درحالی که هیچیک از طرفهای مذاکره
کننده دارای موقعیتی نبود که بخواهد منطق «همه» یا «هیچ» را دنبال کند.
انتخاب هرگزینه دیگر میتوانست وضع به مراتب مخاطره آمیزی را سبب شود که از
توان کنترل همه طرفها خارج باشد. از اینرو هر دو سوی جبهه گفتو
گوکنندگان با شناخت دقیق اهداف یکدیگر و گذر از مذاکراتی سخت و کشدار به
توافقی تن دادند که ضمن کسب رضایت نسبی طرفها نتوان معدل نهایی بدهبستان
امتیازها را بهطور مطلق بهنفع این یا آن تعیین کرد. بهعبارت دیگر اگرچه
در توافق وین شاهد رد و بدل شدن امتیازها بودیم ولی هیچکدام نه بازنده شد
و نه برنده مطلق.
اکنون نهتنها گروه 1+5 میتواند خود را بهدلیل حاصل جمع امتیازهایش در
پایان مذاکرات برنده به حساب آورد بلکه ایران نیز به همین میزان قادر است
مدعی پیروزی در انتخاب گزینه توافق باشد. بهعبارت دیگر مذاکرهکنندگان با
دریافت واقعی از فاصله خود با موقعیت ایدهال و نیز خطرات و تهدیدهای
ناشی از بهینه خواهی مطلق، توافق را فرصتی برای تعقیب اهداف بلندمدتشان
تعریف کرده و با شناخت از ظرفیتهای موجود به وضعی تن دادند که در نظر آنان
موقعیتهای مطلوب را ایجاد خواهد کرد. بنابراین در توافق وین شاهد مدلی
از دیپلماسی واقعگرا هستیم که طرفهای گفتوگو کننده با لحاظ اهداف متعارض
یکدیگر، بهجای اصرار در کسب جایگاه برتر و مطلق، به توافق «رضایتبخش»
بسنده کرده و آن را به فرصتی برای ایجاد راهحلهای پایدار در خدمت به حل و
فصل اختلافها تبدیل کردند.
بنابراین اگر توافق وین را محصول واقعگرایی دیپلماتیک همه طرفهای
مذاکرات هستهای قلمداد کنیم که هریک با دست کشیدن از انتخاب میان گزینه
محال «خوب و بد» به راهحل «توافق رضایت بخش» از درون وضعیت انتخابی میان
«بد و بدتر» تن دادهاند، آنگاه لازم است از این فرصت ایجاد شده برای
موقعیت بهینه بهره برد.
هریک از طرفهای غربی به اضافه روسیه و چین با تعیین اهداف خود، برنامه
معلومی را برای بهرهمندی از فرصت کنونی در عرصههای سیاسی و اقتصادی دنبال
میکنند.
ایران نیز میتواند از زمان طلایی کنونی در فرایند بازسازی روابط خود با
جامعه جهانی بهره برده و به جبران امتیازهایی همت کند که در توافق وین
مجبور به واگذاری آنها شده است.
افزایش منزلت منطقهای و حفظ قدرت بنیادین کشور، حداقل دستاوردی است که
ایران را از هماکنون مستعد کسب موقعیت برتر در منطقه و جامعه جهانی کرده
است.