راه مردم: شاید تا مصرف کنندهشان نباشی، متوجه نشوی که دست دوم آکبند یعنی چه. اما این روزها برخی پچپچهای درگوشی مغازهداران به خصوص آنهایی که برایشان فرقی نمیکند که جنس قاچاق میفروشند یا از مبادی رسمی خریداری میکنند، در این مورد است. اینکه فروش کالاهای دستدوم، اما تمیز و به قول خودشان کم کارکرد، سود بالایی دارد و آنها میتوانند از کنار فروش آن، صاحب پولهایی شوند که در هیچ دفتر و حساب و کتابی مورد بازخواست قرار نمیگیرد. اجناس دستدومی که نه تنها مبدا تامین آنها، داخل کشور است، بلکه از طریق مرزهای غیررسمی کشور هم روانه بازار میشوند.
برخی فروشندگان میگویند که نام آنها را نمیتوان دست دوم گذاشت، چراکه نوعروسان برای جهیزیه آنها را خریدهاند، کارتن را باز کرده و به عنوان دکور چیدهاند تا همه ببینند که پدر و مادر عروس، برایش سنگ تمام گذاشتهاند، خواه اینکه طی سالها، حتی یکبار هم از آنها استفاده نشود.
آنها میگویند مباشرانی دارند که این اجناس را از امانت فروشیها یا به طور مستقیم خانههای مردم به نازل ترین قیمت خریداری کرده و بعد از گذاشتن آنها در کارتن های آکبند، کارت های گارانتی بر روی آن نصب میکنند و باز به مشتری جدیدی، اما این بار نه به قیمت نازل، بلکه به نرخ عرف بازار میفروشند.
در این میان، مردم هم چندان اطلاعی از این ندارند که کالایی که خریدهاند، واقعا نو است یا دست دوم، چراکه به لحاظ ظاهری، هیچ خط و خشی بر آن کالا نیست و به خصوص اینکه اگر بخواهند به عنوان جهیزیه بخرند، چندان دقت به این نکته نمیکنند که شاید این کالا، پیش از این، روانه خانه یک نوعروس دیگر هم شده باشد.
نظارت؛ حلقه مفقوده بازار
البته مشکل، نه خریدار است و نه فروشنده، مشکل این است که نظارتی بر بازار وجود ندارد که این نکته سنجی را داشته باشد و جلوی فریب مشتریان را بگیرد. نکته این جا است که مردم از سطح آگاهی پایینی برخوردارند و تلاش هم نمی کنند که سطح توانمندی خود را در درک خرید از بازار بالا ببرند و تنها به گفتههای یک فروشنده فریبکار تکیه نکنند.
اما این تنها جنبه خرید و فروش داخلی این کالاها است. این روزها مصرفگرایی تنها پدیده منحصر به ایران نیست، بلکه بسیاری از کشورهای دنیا با این پدیده روبرو هستند و البته راهی باز کردهاند که برخی کالاهای دست دوم اما تمیز آنها، از طریق مرزهای غیررسمی، کول برها یا ته لنجیها وارد ایران شود، تعمیر و تر و تمیز شده و با یک کارتن آکبند و یک گارانتی تقلبی یا شاید هم غیر تقلبی اما ضعیف، وارد بازار شود.
امانت فروشیها یادمان نمیرود
البته بازار خرید و فروش لوازم خانگی دست دوم، جنبههای دیگری هم دارد. همه ما از گذشتهها به یاد داریم که امانتفروشیها و سمساریها، کسب و کاری پررونق در کشورمان داشتهاند. امانت فروشی در گذشته، به فروش اجناس دست دوم و یا حتی نویی تعبیر می شد که خریدار، آن را برای فروش نزد فروشنده به امانت میگذارد و ممکن است برخی از افراد به هر دلیلی برای فراهم کردن راحتی و وسایل مورد نیاز خانه خود، قادر به خرید اجناس نو نباشند.
رواج کهنهخری!
به عبارت دیگر، کهنهخری به ویژه با پیچیده شدن شرایط اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم که درسالهای اخیر بیشتر به چشم میخورد، رونق مییابد. البته این با فریب مشتری مبنی بر فروش کالای دست دوم در قالب یک کالای نو و آکبند، کاملا متفاوت است.
در این میان، رونق خرید و فروش کالاهای دست دوم مفاهیم اقتصادی بسیاری دارد. بسیاری از کارشناسان دلیل گرایش مردم کشورمان به کهنگی را روشن میدانند. برخی ها، معنای گرایش شدید ایرانیان به کالاها و اجناس دست دوم، کاهش قدرت خرید مردم و افزایش قیمتها است؛ چراکه ذاتا ایرانیها دوست دارند کالای نو داشته باشند و کمتر از خرید کالای دست دوم دیگران برای مصرف رضایت دارند و به آن اقبال نشان میدهند، مگر اینکه از سر ناچاری باشد.
از نظر اقتصاددانان، ورود هر کالای خارجی چه در قالب واردات و چه در قالب قاچاق، به معنای کاهش سطح درآمد و نیز به خطر افتادن تولید و اشتغال است. متاسفانه از دیدگاه اقتصادی، هر کالایی که وارد ایران می شود چه نو یا دست دوم، کمک به اشتغال در خارج کشور است.
بازارهای اینترنتی لوازم دست دوم
این شکل از کسبو کار رونقی بسیار در سالهای اخیر یافته و میتوان آن را به اشکال مختلف در سطح بازار مشاهده کرد.
بازارهای اینترنتی لوازم دست دوم که حتی با گوشیهای هوشمند قابل دسترس هستند مثل سایت خرید و فروش لوازم دست دوم دیوار که هر ثانیه با کالاهای جدید بهروز میشود؛ سمساریهای تلفنی و اینترنتی، فروشگاه های تاناکورا، چندشنبه بازارها و بازارهایی مثل عبدلآباد در شهر تهران و بازارچههای شهرهای مرزی از جمله در مهاباد از جمله مراکز فروش اجناس دست دوم در کشور هستند.
چندی پیش در خبرها آمده بود که بازار لوازم خانگی دست دوم که از کشور عراق وارد می شود، در شهرهای کُردنشین ایران رونق چشمگیری پیدا کرده؛ به گونه ای که با افزایش تمایل خرید این دست از کالاها از سوی شهروندان استان های مرزی، مراکز فروش لوازم خانگی دست دوم عراقی در این مناطق افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
بازار پرسود لوازم خانگی دست دوم
در این میان، بازار پرسود لوازم خانگی دست دوم و از جمله مبلمان در صدر بیشترین تقاضا برای خرید و فروش هستند.
ایرانیان احترام فراوانی برای سال نو قائلند و از گذشتهها رسم بر این بوده که با نو شدن طبیعت، ترکیب خانهها نیز نونوار شود. اما اخیرا، مصرفکنندگان ایرانی ترجیح میدهند تا خانههای خود را با اجناس کهنه اما نونوار شده آراسته کنند. مصرف گرا شدن ایرانیان از دیگر سو موجب شده تا آنها اقدام به فروش وسایلی کنند که ممکن است هنوز چند ماهی از عمر آن نیز نگذشته باشد و این مساله نیز مزید بر علت شده تا بازار لوازم دست دوم در ایران رونقی قابل توجه یابد.
آگهیهای فروش لوازم دست دوم
یکی از آگهیهای فروش لوازم خانگی دست دوم در یک سایت اینترنتی اینگونه منتشر شده است: بشقاب زیبا و قدیمی خیلی ظریف، چون لازم ندارم می فروشم، امکان ارسال به شهرستان هم رایگان هست. که قیمت هم 60 هزار تومان عنوان شده است.
یکی دیگر از آگهیها اینگونه است: دیس چینی گرد طلایی بزرگ مناسب شیرینی و یک جفت دلفین چینی نقره ای رنگ به ارتفاع 45 سانتی متر، مناسب دکوراسیون یا اپن. همگی نو بدون زدگی، مناسب کادو و جهیزیه. قیمت نیز 100 هزار تومان عنوان شده است.
در یکی دیگر ازآگهیها، کتابخانه ای که به قول فروشنده، کارایی ویترین را هم دارد، برای فروش تبلیغ شده است. در این آگهی آمده است: این کتابخانه کارایی ویترین را هم داره، چون شیشه می خوره و داخلش چراغ روشن میشه، و چهار طبقه پهن دارده. قسمت پایین هم یه کمد داره. مشابه این کار توی مغازه 400 قیمت خورده، من 150 هزار تومان می فروشم.
یکی دیگر از آگهی ها راجع به فروش جاروشارژی آب و خاک است. در این آگهی تنها به جمله سالم و تمیز بسنده شده و قیمت نیز 65 هزار تومان عنوان شده است.
یکی دیگر از آگهی ها نیز به فروش سرویس 16 پارچه دسینی رنگی تمام سرامیک اختصاص یافته است که شامل 4 قابلمه، 1 عدد ماهیتابه، 4 عدد کفگیر و ملاقه و 2 دستکش است که قیمت نیز 305 هزار تومان عنوان شده است.
آگهی دیگری نیز به فروش سرویس چایخوری آب نقره 12 عددی قدیمی اختصاص دارد که از سوی فروشنده این گونه در یک سایت اینترنتی منتشر شده است: 12 فنجان، به همراه یک قندان و 12 قاشق چایخوری در حد نو. قدیمی هستند و دارای جعبه می باشد. تمیز و در حد نو. سینی مال سرویس نیست و خط و خش دارد ولی در صورت تمایل تقدیم می شود. قیمت نیز 110 هزار تومان عنوان شده است.
در یک آگهی دیگر که یخچال و فریزر به فروش گذاشته شده، فروشنده عنوان می کند که این یخچال فریزر، سالم است و 4 کشو دارد که به دلیل کمبود جا به فروش می رسد و قیمت نیز 650 هزار تومان پیشنهاد شده است.
آگهی دیگر به فروش پتوی گلبافت دو نفره در حد نو اختصاص یافت هاست که به گفته فروشنده آن، استفاده زیادی نشده و تا به حال خشکشویی هم نرفته، قیمت نیز 70 هزار تومان عنوان شده است.به هرحال، بازار خرید و فروش کالاهای دست دوم به هر طریقی، اعم از سمساری، خرید و فروش های وانت باری، آگهی در سایت های اینترنتی یا ویژه نامه های فروش اجناس دست دوم روزنامه های رسمی کشور این روزها «داغ داغ» است و مشتریان خاص خود را دارد.