آخرین اخبار
كدخبر: ۲۵۸۹۴
تاريخ انتشار: ۲۱ مهر ۱۳۹۳ - ۲۰:۱۰
نسخه چاپي
ارسال به دوستانگزارش «راه مردم» از عدم استقبال از باکهای پلیمیری
اشکان رازمند ـ شاید وجود هوای پاک چیزی است که تهرانی‌ها و کلانشهرهای بزرگ بیش از هر امر دیگری به آن احتیاج داشته باشند، مخصوصا با آغاز فصل سرما که بیش از هر چیز فضای کلانشهرها را در معرض آلودگی قرار می‌دهد باید به این فکر کرد که چه اموری باعث کاهش آلودگی و آلاینده‌ها در محیط زیست شده و به ایجاد هوای پاک کمک خواهد کرد. کارشناسان معتقدند در حرکت به سمت هوای پاک و حفظ محیط زیست یکی از اموری که به کمک کلانشهرهای بزرگ خواهد آمد، استفاده از باکهای پلیمری به جای باکهای فلزی در خودروها خواهد بود. ایران نیز در برخی شرکت‌های خود استفاده از این باک‌ها را آغاز کرده است. اما این باک‌ها چه ویژگی‌هایی دارند؟
گرچه بررسی‌ها هنوز نتوانسته درباره نقش باکهای پلیمری در جلوگیری از نشت بنزین از باک به صورت قطعی پاسخ دهد، اما دو دیدگاه در این‌باره وجود داد؛ دیدگاهی که معتقد است این باک‌ها می‌توانند کمکی در مانع نشت بنزین به محیط زیست شوند و از آلودگی آن بکاهند و دیدگاهی که می‌گوید این باک‌ها به راحتی قابل بازیافت هستند و به راحتی وارد چرخه محیط زیست می‌شوند. به نظر می‌رسد دیگر امروزه، نیازی روز‌افزون برای جایگزینی قطعات فلزی خودرو با موادی از جنس‌های دیگر، احساس می‌شود. علت این موضوع را باید در ویژگی‌های مثبت مواد جدید و ایرادهای قطعات فلزی در خودروهای و مسائل مربوط به آنها جست وجو کرد. استفاده از مواد سبک‌تر با چگالی کمتر در مقایسه با فلزات، از اولویت‌های مهم طراحی باک بنزین است. از سویی مواد فلزی از جمله فولاد و آلومینیم می‌توانند در مدت زمان زیاد، با محتویات بنزین واکنش نشان دهند و باک را دچار خوردگی کنند.
علاوه براین، فرایند تولید باکهای فلزی، فرایندی پیچیده و گران است، زیرا این باک‌ها از طریق روش‌های کشش عمیق و جوشکاری تولید می‌شوند و برای طراحی شکل باک نیز محدودیت ایجاد می‌کنند. برای جایگزینی فلزات، تنها می‌توان از پلیمرها استفاده کرد که به‌دلیل چگالی پایین و مقاومت شیمیایی بالا از مزایای بالایی برخوردارند. اما دلایل جایگزینی باکهای پلیمری به جای باکهای فلزی در طراحی و تولید خودروهای روز جهان چیست؟ شاید وزن کمتر باکهای پلیمری و استحکام بیشتر در برابر تست Falling به‌عنوان شبیه‌سازی تست تصادف و تست‌های slat و crash و افزایش انعطاف در طراحی و ساخت، افزایش حجم باک با استفاده بهینه از فضاهای خالی درون خودرو، نرخ بالای تولید، کاهش قیمت و افزایش کیفیت، کاهش آلودگی محیط‌زیست از مهمترین ویژگی‌های پلیمرها بذای جایگزینی با باکهای فلزی باشند.
از طرفی در پلیمرها شکل‌های پیچیده‌تری که متناسب با فضای طراحی هستند، امکان‌پذیر است.
اما شاید حتی فکرش را هم نکنید که باک و سیستم سوخت رسانی خودروتان با یک بهینه‌سازی تا چه اندازه می‌تواند در عملکرد فنی خودرو و به خصوص دوستی با طبیعت موثر باشد! 22 سال است که قطعه‌ای روی بیش از 90 درصد خودروهای اروپایی نصب شده، قطعه‌ای که در ایران نه تنها برای مردم بلکه برای خودروسازان نیز ناشناخته است. باکهای چند لایه پلی‌اتیلن قطعه انقلابی در صنعت خودرو که مزایای شگفت‌انگیز آن باعث شده که نیویورک به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای جهان پاک‌ترین هوا را داشته باشد و به صنعت خودروسازی کشورهای مختلف برای نزدیک شدن به استانداردهای آلایندگی و فنی جهانی کمک به سزایی کرده است.
طبیعت و حفاظت از محیط زیست همواره از اصلی‌ترین دغدغه‌های طراحان صنعتی به خصوص در حوزه خودرو بوده است. پس از فروکش تب سوخت های فسیلی در اوایل دهه 90 میلادی و تلاش کشورهای برای یافتن سوخت جایگزین سازمان‌های فعال در محیط زیست نیز به دنبال کاهش اثرات مخرب اختراعات صنعتی به یاری طراحان آمدند تا صنعت را به دوستی برای طبیعت بدل کنند و در عین حال به پیشرت علم و تجهیزات گوناگون نیز کمک کنند. این تکنولوژی برای نخستین بار توسط شرکت جنرال موتورز در سال 1996 بر محصولات پلت فرم سری GMT200 نصب و روانه بازار شد . پلت فرم GMT200 میزبان مینی ون های شهری پونتیاک، الدزمبیل، شورولت، اپل و واکس‌هال می‌شد و از این جهت جنرال موتورز با اطمینان کامل یکی از گسترده‌ترین رنج محصولاتش را با اتکا به طرحی بنیادین برای آینده روانه بازار می کرد.
باک های فلزی از اواسط دهه 80 میلادی به یکی از نگرانی های اصلی خودروسازان در جهان بدل شدند . بسیاری از خودروسازان در راه تحقیق و توسعه حایگزین هایی برای باک های فلزی قدم های بزرگی برداشتند به گونه ای که تا سال 1993 حدود 3 میلیون خودرو سواری و تجاری در جهان از باکهای غیر فلزی استفاده می کردند. این عدد در بازار آمریکا حدود22 درصد بازار را در بر می‌گرفت.
نکته جالب آنجاست که در همان سال بیش از 80 درصد خودروهای اروپایی از باکهای غیر فلزی استفاده می کردند و این عدد در ژاپن تنها به 5 درصد می‌رسید . بر اساس پیش‌بینی‌های شرکت دلفی که از بزرگترین توسعه دهندگان و طراحان باکهای غیرفلزی بود، این تکنولوژی تا سال 2000 باید 50 درصد از بازار آمریکا را از آن خود می کرد که البته نتیجه حاصل شده اعداد بزرگ‌تری را نشان می‌دادند. سرمایه گذاری 110 میلیون دلاری فورد روی باک های پلاستیکی در دهه 90
شرکت بزرگ فورد را یکی از اولین خودروسازانی کرده بود که طراحی و ساخت باکهای 6 لایه HDPE را در دستور کار قرار داد و برای توسعه این پروژه سرمایه‌ای بالغ بر 110 میلیون دلار را به جریان انداخت. چنین سرمایه‌گذاری بزرگی قطعا ریسک های بسیار زیادی را به همراه دارد اما فورد در حالی این سرمایه گذاری را پذیرفت که شرکت‌های تولید کننده باکهای فلزی قیمت محصولات‌شان را برای متوقف کردن طرح جایگزینی با های فورد به شدت کاهش داده بودند. این است که سال‌هاست این محصول برای انعطاف‌پذیری و ایمنی و ضد زنگ و رسوب از اهمیت خاصی برخوردار است و بر روی خودروهای مدرن و هواپیماهای نظامی و نفتکش ها و کشتی های جنگی و … قرار می گیرند و جایگزین باک های سوخت قدیمی که از جنس فلزی هستند شده است. ساسان قربانی، دبیر انجمن هیات قطعه‌سازان، معتقد است که استفاده از این باک‌ها صرفه اقتصادی داشته و ارتباط مستقیم با تیراژ دارد و سرمایه‌گذاری در آن بیشتر است. او درباره رغبت خوردسازان در استفاده از این باک‌ها می‌گوید: «چند شاخص در استفاده از قطعات تعیین‌کننده است؛ برای باک بنزین خودرو استانداردهایی وجود دارد. باک باید ایمنی بالایی در خودرو داشته باشد، چراکه نشست بنزین در باک می‌تواند منجر به حادثه شود. از سویی قیمت این باک‌ها بسیار در استفاده از آن تعیین‌کننده است زیرا باید بتوان خدمات پس از فروش برای این باک‌ها درنظر گرفت. در حال حاضر رغبت استفاده از این باک‌ها به علت تولید اندک پایین است. با افزایش تیراژ تولید، اما رغبت خودروسازان در استفاده از این باک‌ها بالا رفته و ما نیز می‌توانیم در کشور از مزایای آن استفاده کنیم.»
