پایگاه خبری تحلیلی صبح تهران | sobheterhan.com

زهرا رستگارمقدم ـ ماه گذشته بود که در دیدار هیات دولت با مقام معظم رهبری، مجددا و این‌بار از سوی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تکمیل پروژه مسکن مهر به هیات دولت تاکید شد. در این جلسه رهبر معظم انقلاب با تاکید بر توجه جدی برای تکمیل مسکن مهرهای باقی‌مانده، عنوان کردند: «اگر احتمالا با اصل طرح مسکن مهر یا نحوه تزریق اعتبارهای بانکی به آن مخالفتی وجود دارد، باید این را هم بدانند که اکنون چند میلیون نفر چشم انتظار تکمیل مسکن مهر هستند و باید این کار به طور جدی پیگیری شود و به اتمام برسد.» همین توصیه باعث شد رییس جمهور در جلسه هیات دولت اعلام کند که دولت با تمام جدیت، خود را متعهد به پیگیری رهنمودهای ایشان می‌داند. پس از آن بود که احمد اصغری مهرآبادی قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی از دستور رئیس‌جمهور برای مطرح شدن طرح مسکن مهر در شورای اقتصاد برای رفع موانع پیشرفت آن خبر داد و مقرر شده هر هفته در استان‌ها مدیران وزارت راه و شهرسازی با مدیران وزارت نیرو جلسه داشته باشند و پیشرفت فیزیکی را صورت جلسه کرده و به وزرای راه و نیرو اعلام کنند. در این جلسات قرار است روند کار از نظر خدمات زیربنایی رصد شده و مشکلات احتمالی آن گزارش شود.

•   ۱۵ میلیون و ۸۵۰ هزار واحد مسکن مهر

یک سال است که پیگیری افزایش تسهیلات و تأمین خدمات زیربنایی در حال انجام است و اکنون قرار است با تأکید مقام معظم رهبری کار شتاب گیرد. سیدمحمد پژمان مدیر عامل سازمان ملی زمین و مسکن با بیان این‌که واگذاری مسکن مهر فاقد امکانات زیربنایی غیرمنطقی است، گفت:‌ سیاست دولت و وزارت راه و شهرسازی این است که واحدهای مسکن مهر را با تمام امکانات تحویل متقاضیان دهد. اخیرا نیز دولت حدود 1000 میلیارد تومان برای خدمات زیربنایی در نظر گرفته تا وزارت نیرو موفق شوند کار خود را انجام دهند. قرار شده واحدهای مسکن مهر به تدریج در اختیار مردم قرار گیرد. اما آمارها درباره روند پروژه مسکن مهر چه می‌گویند؟
مسکن مهر که در دولت نهم و دهم از سال ۱۳۸۶ شروع شد، بیش از ۴ میلیون واحد شهری و روستایی دارد و حدود ۱ میلیون از واحدها توسط خود مردم در قالب «مسکن مهر ملکی» و «مهر خودمالکی» ساخته شده است؛ به این معنا که مردم زمین داشته و فقط از بانک مسکن تسهیلات مهر را دریافت کرده‌اند. حدود 500/1 میلیون واحد نیز روستایی بوده که 200/1 آن کامل ساخته شده و در اختیار مردم قرار گرفته و مابقی در حال تکمیل است و به جز بحث تامین مالی توسط بانک‌ها مشکلی ندارد. تقریباً حدود ۲۰۰ هزار واحد نیز تسهیلات در قالب بافت‌های فرسوده داده شده که اینگونه واحدها هم مشکلی نداشته و ساخته شده یا در مرحله تحویلند. ۱۵۰ هزار واحد نیز در شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر با تولیگری بنیاد مسکن در حال ساخت است که به علت محدود بودن پروژه‌ها به غیرچند پروژه اصلی، بقیه مشکلی ندارند. از سویی 800 هزار واحد نیز در شهرهای بالای ۲۵ هزار نفر– غیراز شهر‌های جدید- توسط ادارات کل راه و شهرسازی در حال ساخت است که ضعف مفرط مدیریتی باعث کندی کار شده است و در نهایت نیز ۳۵۰ هزار واحد در شهرهای جدید ساخته می‌شود. بنابر سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران: سال ۸۵ که آمارگیری نفوس و مسکن انجام شد، موجودی مسکن کشور ۱۵ میلیون و ۸۵۰ هزار واحد در مقابل ۱۷ میلیون و ۳۵۰ هزار خانوار بوده است.
یعنی حدود ۱ میلیون و ۵۰۰ واحد کسری واحد مسکونی. این آمار در کنار میزان ازدواج سالانه که حدود ۹۰۰ هزار زوج بود و همچنین وجود ۸ میلیون بافت فرسوده در کشور حکایت از خلاء در بخش مسکن داشت. با پیش‌بینی انجام شده تا سال ۹۲ که خانوارها به عدد ۲۲ میلیون رسیده و طبق آمار وزارت راه و شهرسازی تعداد واحدهای مسکونی نیز به همین عدد نزدیک شده است، حدود ۶ میلیون ۵۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور ساخته شد که سهم مسکن مهر از این مقدار ۴ میلیون واحد مسکونی است و ۵/۱ میلیون واحد نیز توسط مردم بدون استفاده از تسهیلات دولتی ساخته شده است. با حساب سرانگشتی می‌توان دریافت که اگر مسکن مهری ساخته نمی‌شد در حال حاضر کسری واحدهای مسکونی در کشور از ۵/۱ میلیون واحد در سال ۱۳۸۵ به رقم ۴ میلیون واحد مسکونی می‌رسید؛ عدد مزبور در مقایسه با ۲۲ میلیون خانوار، یعنی کسری ۲۰درصدی واحدهای مسکونی در مقابل خانوارهای کشور.

•   700 هزار واحد و 150 هزار میلیارد ریال دیگر

وزیر مسکن و شهرسازی با اعلام اینکه 700 هزار واحد مسکن مهر تا پایان سال جاری تکمیل می‌شود و در اختیار مردم قرار می‌گیرد، در تازه‌ترین اظهارنظر خود و با توجه به فرمایشات رهبر معظم انقلاب می‌گوید: با شدت تمام در حال پیگیری و تکمیل پروژه‌های مسکن مهر هستیم. عباس آخوندی گفته است: بر اساس برنامه‌ها تلاش می‌شود از کمتر از یک میلیون واحد مسکونی باقی مانده یعنی حدود 700 هزار واحد مسکونی در سال 93 تکمیل شود و در اختیار مردم قرار گیرد. به طور کلی پیشرفت فیزیکی مسکن مهر کشور82 درصد است که از این بین 450 هزار میلیارد ریال در دولت گذشته هزینه شده و 150 هزار میلیارد ریال دیگر برای تکمیل کل مسکن مهر کشور نیاز است. شاید همین توجه نیاز به برنامه‌ریزی‌های بیشتری در حوزه امکانات و ایجاد زیرساخت‌ها داشته باشد. زیرا استان البرز بيشترين تعداد واحد مسكوني مهر كشور را در خود جاي داده است و با بهره‌برداري كامل از اين واحد‌ها در آينده‌اي نزديك حجم زيادي از جمعيت تهران و خود كلانشهر كرج به شهرك‌هاي مسكن مهر سرازير مي‌شود؛‌ موضوعي كه اگر از هم‌‌اكنون براي آن تدبير نشود، بي‌شك عامل بحران خواهد شد. طبق برنامه‌ها حدود ۱۱۰ هزار واحد مسكن مهر در استان البرز افتتاح شده و خواهد شد در صورتي كه زيرساخت‌هاي اين واحدهاي مسكوني هنوز فراهم نشده است. ساخت این تعداد واحد مسكوني نيازمند زيرساخت‌هاي لازم و امكانات رفاهي از جمله درمانگاه، كلانتري، مسجد و... است. استان تازه تاسيس البرز هر چند نام استان بر خود دارد و مركز آن در رديف كلانشهرهاي كشور است، اما به قول برخي كارشناسان شهري، امكانات آن در حد شهرستان‌هاي بسيار كوچك است. در اين استان براي جمعيت ساكن در آن زيرساخت‌هاي لازم فراهم نشده است، چه برسد به آنكه قرار باشد جمعيت اين شهر افزايش يابد. البرز به دليل قرار گرفتن بر سر شاهراه ارتباطي ۱۶ استان كشور يكي از پرترددترين و پرترافيك‌ترين استان‌هاي كشور است و مسئله ترافيك در آن بسيار جدي است، به گونه‌اي كه به نظر مي‌رسد،‌ مسئولان استان تهران و البرز از حل آن عاجز شده‌اند.

•   مشکلات در سه حوزه زیربنا، روبنا و مسائل اجتماعی

هم‌اکنون، اما مسکن مهر در سه حوزه زیربنا، خدمات روبنایی و مسائل اجتماعی مشکلات فراوانی دارد. وزارت راه نیز قرار است در کنار طرح اتمام واحدها برنامه‌ریزی برای مشکلات این سه محور را در دستور کار قرار دهد. عباس آخوندی می‌گوید: برای حل مشکلات زیربنایی گفت‌وگوهای مناسبی بین وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو و همچنین معاونت برنامه ریزی رییس جمهوری صورت گرفته تا مسائل مالی و تامین منابع این طرح بزرگ حل شود. در رابطه با مسائل اجتماعی نیز صحبت‌ها و مذاکراتی با وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته و امید است تا مهرماه سال جاری تعداد مناسبی از واحدهای آموزشی در حوزه مسکن مهر افتتاح شود همچنین مسائل فرهنگی و ورزشی این طرح بزرگ نیز در دستور کار قرار گرفته که در زمان دستیابی به نتایج ملموس اعلام خواهد شد.
با جدیت این پیگیری‌ها بود که علی سیدزاده، مدیر دفتر مدیریت مصرف شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نیز از تامین روزانه آب و فاضلاب دو هزار مسکن مهر تا پایان سال خبر می‌دهد و می‌گوید: برای تامین زیرساخت‌های آب و فاضلاب 3100 میلیارد تومان اعتبار نیاز است در حالی که اعتبار سال جاری 20 تا 30 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. آب و فاضلاب بیش از دو میلیون و 400 هزار واحد مسکن مهر باید تامین شود. تامین زیرساخت‌های یک میلیون و 300 هزار واحد مسکن مهر باید توسط دولت تامین می‌شد که وزارت راه و شهرسازی متولی تامین اعتبار این امر است. از سوی دیگر مسئولیت تامین زیرساخت‌های یک میلیون و صد هزار واحد به عهده وزارت نیرو بوده که تاکنون آب و فاضلاب 700 هزار واحد مسکن مهر تامین شده و مقرر است تا پایان سال آب و فاضلاب 400 هزار واحد مسکن مهر دیگر تامین شود. به همین دلیل قرار است به جای هزار واحد روزانه آب و فاضلاب دو هزار واحد مسکن مهر تامین شود. حال گفته می‌شود با تزریق اعتبار در سال جاری بخشی از 500 میلیارد تومان دیون‌ این سازمان  که مربوط به تامین آب و فاضلاب واحد‌های مسکونی مهر می‌شود پرداخت می‌شود.  محسن نریمان، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «راه مردم» درباره وضعیت مسکن‌مهر در شهرهای جدید اعلام کرد: «با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری تلاش داریم تا پایان سال جاری مسکن‌ها تحویل داده شود اما با این وجود از برنامه های دیگر در این حوزه غافل نشده ایم. در این راستا قرار است زیرساخت‌های لازم تا سال 94 نیز تامین شود.» نریمان ادامه داد: «طرح مسکن اجتماعی و مردم محور تولید مسکن را در دست تدوین داریم. در قالب این طرح ها به افزایش سقف تسهیلات مسکن تا 100 میلیون تومان رسیده‌ایم و قرار است میزان وام با شیوه غیر تورمی پرداخت شود.» او افزود: «البته همچنان در بخش تعاونی‌ها نیز با مشکلاتی روبه رو هستیم. زیرا اختلافاتی بین مدیران و تعاونی‌ها وجود دارد که هنوز مرتفع نشده است، اما با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری امیدواریم در بخش مسکن مهر مشکلات تسهیل شده و به زودی این پروژه به متقاضیانش تحویل داده شود.»
حال باید دید خانوارهای چشم‌انتظاری که تا امروز پول خود را معلق بین دو دولت می‌دیدند، امروز که بارقه امیدی در چشم‌هایشان برق می‌زند تا کی به منزل‌های خود نقل مکان می‌کنند و آیا پس از رسیدن به خانه‌هایشان از حداقل‌ها و امکانات ابتدایی چون برق، آب و ... بهره‌مند خواهند بود یا باید عطای این خانه‌ها را به لقایش ببخشند و از پول‌های خود صرف نظر کنند؟